Symposia/Congressen
Congres 'Systemisch werken op school'
Datum: woensdag 27 februari 2013
Tijd: 9.30 -17.00 uur
Locatie: Marcuskerk te Utrecht
Voor wie: Docenten en begeleiders uit het VO en PO
Inschrijven: on-line inschrijfformulier
Impressie congres 'Systemisch werken op school'
Op woensdag 27 februari vond in de Marcuskerk in Utrecht het congres “Systemisch werken op school” plaats. Een bijzonder thema op een bijzondere locatie. De ruim 50 aanwezigen werden van begin tot eind geboeid door de betekenisvolle invloed van het werken met familieopstellingen. Terwijl de ochtend gericht was op cognitieve kennis en ervaringsoefeningen, werd de middag gevuld met opstellingen vanuit families en organisaties.
Kim Oonk sprak een woord van welkom naar alle collega’s uit het onderwijs en de hulpverlening. Zij opende dit congres door op een boeiende wijze te vertellen over een indringende persoonlijke ervaring met leerlingen vanuit een oefening “Jij hoort bij ons...”. De zaal werd direct geraakt door het thema. Een gelijknamige titel heeft het boek van Marianne Franke, wat gaat over systemisch denken en handelen voor ouders, leraren en leerlingen.
Vervolgens richtte Kim een speciaal welkomstwoord aan Bouke de Boer. Als deskundige op het gebied van systemisch werken, zal hij deze dag leiden. Bouke is, samen met zijn vrouw, oprichter van het opleidingsinstituut NTI/NLP en van Basisschool 'Het Kleurenorkest' in Limmen. Een school waar natuurlijk leren centraal staat, met als ondersteuning van de pijlers NLP, Systemisch Werken en Oplossingsgericht Werken.
Bouke start zijn verbinding met de zaal graag vanuit rituelen en benoemde dat hij allen ’t liefst een hand en blik in de ogen had willen geven bij binnenkomst. In plaats daarvan start hij met het overhandigen van zijn boek “Ik kan de wereld veranderen. En jij weet wie ik is…”. Een “geven” voorafgaand aan deze dag. Met een uitnodiging naar de aanwezigen om gedurende de dag ook te geven. Benadrukkend dat geven en ontvangen in het systemisch werken betekenisvolle thema’s zijn.
Na de vraag naar ervaringen met het systemisch werken door de deelnemers, vertelde Bouke over zijn eigen professionele reis naar het werken met familieopstellingen. En als je zoals hij eenmaal doorbloed bent met het systemisch werken, kom je er niet meer van los. Zo vertelt hij gedurende de dag met regelmaat over zijn zielsverbondenheid met Suriname en neemt de aanwezigen mee naar het waardevolle opstellingenwerk wat ook daar verricht wordt. Met deze voorbeelden wil hij benadrukken dat opstellingen van familie of organisaties ervoor kunnen zorgen dat onderstromen boven komen. De wortels van problemen worden zichtbaar gemaakt.
Het wordt allen gegund om de betekenis van je eigen naam te weten en van jezelf te ontdekken of je een vader-zoon/dochter of een moeder-zoon/dochter bent. Het kan je informatie geven over de mannelijke en vrouwelijke energie die in je stromen, de wijze waarop je vader of moeder bent en de manieren waarop je verbinding maakt met andere mannen en vrouwen. Bouke benoemde dat bewust worden van hoe dat voor jou werkt, je helpen kan om in je werksituatie om te gaan met overdracht en tegenoverdracht. Het is de kunst te beseffen waarom je in verbinding met de ander geraakt wordt. De kunst om steeds jezelf te zijn, zonder bijvoorbeeld in verbinding met je leerling in de vaderrol te stappen. In het onderwijs gaat veel energie van leerkrachten verloren doordat zij in rollen stappen die ze nooit kunnen zijn. Je kunt namelijk alleen zijn wie je werkelijk bent en dat is jezelf. “Als je laat wat bij de ander hoort, versterk je de ander en daarmee ook jezelf.” En zo benoemt de spreker met nadruk: ”Als je wilt weten hoe het met de kinderen gaat, kijk naar de relatie van de ouders.”
Om vanuit jezelf en van hart tot hart met de ander verbonden te zijn is ingewikkeld. We hebben vanuit ons persoonlijk geweten namelijk ook allemaal te maken met ons groepsgeweten. Wij communiceren vanuit boodschappen en overtuigingen, die we van huis uit hebben meegekregen. En zo hebben we allemaal een ander groepsgeweten, anders dan je partner en schoonfamilie. Bouke liet weten dat wanneer je nog niet “klaar” bent met je eigen groepsgeweten, het nog ingewikkelder wordt als je jezelf gaat verbinden met een andere partner én een ander groepsgeweten. Daarnaast worden wij vanuit het grotere geheel tevens beïnvloed door het collectief geweten.
Vervolgens bracht Bouke de wijze van waaruit je denkt, voelt en handelt in beweging. Hij spreekt over je bewuste niveau, onbewuste niveau en zielsniveau en nodigt de deelnemers uit om juist de ziel goed te verzorgen. Middels een visualisatieoefening neemt hij de deelnemers mee naar een zelf gekozen plek, waar je je beide ouders een waardevolle plaats mocht geven. Om vervolgens je beide grootouders en tot 7 generaties terug diens ouders daarbij te plaatsen. De verbondenheid met je ouders en álle generaties ervoor maakt, wie je werkelijk bent. Je vader en moeder en alle vaders en moeders die hen voor gingen in je hart sluiten, is je ziel in je hart sluiten. En kun en durf je ten diepste kind te zijn, jezelf te zijn, om je vanuit je diepste zelf met de ander te verbinden. Zo ook met je leerlingen in de klas, hun ouders en collega’s?
In opstellingen ontstaan velden vol dynamieken en verstrikkingen. In het dagelijks leven worden wij geconfronteerd met die verstrikkingen in de vorm van symptomen. Bouke vertelt dat deze voor 99% gestuurd worden door je “slimme” onbewuste, je diepe weten en maar voor een minimaal deeltje door je bewuste hoofd, je ratio. Het is de kunst en uitdaging om congruent te blijven met de uitgangspunten, waar vanuit je leeft!
In een volgende demonstratie van een opstelling werden vanuit een casus representanten voor jezelf, je ziel, de organisatie, de ziel van de organisatie en de leerling opgesteld. Opstellingenwerk vraagt om een respectvolle wijze van betrokken zijn en plaatsen geven en innemen in de opstelling. Door achter de persoon die je opstelt te staan verbind je jezelf met het feit dat hij een plek inneemt in jouw opstelling. Door de handen op de schouders te plaatsen wordt die verbondenheid versterkt, waarna je deze persoon intuïtief een plaats geeft in de ruimte. De afstand en nabijheid van personen en zielen geven informatie over de diepere betekenis van de situatie. Het is de kunst een vertaalslag te maken van wat je ziet en hoort in de opstelling en aan te voelen wat er gebeurt met de genetische velden. En welke boodschappen ontvangt de inbrenger van de opstelling? Het is betekenisvol om een opstelling te eindigen vanuit posities van de personen en zielen over dat wat de inbrenger gegund wordt in de toekomst.
Hierop volgend sprak Bouke over “binding” en vroeg de deelnemers hoe zij op een schaal van 0-10 in verbinding zijn met je leerlingen, ouders, collega’s en de organisatie. Verbinding maken met de ander, vraagt tevens naar verbondenheid met jezelf. Bouke noemde daarbij zijn passie om mensen te inspireren de weg naar binnen te maken. Vervolgens nam hij de deelnemers in de zaal met een geleide oefening mee op reis naar hun binnenwereld. Wie zijn ziel en zaligheid in de organisatie legt, is vaak onbewust bezig om zijn eigen geschiedenis te helen met het risico om jezelf, je eigen ziel, te verliezen. Wat doe jij om je ziel voldoende te verzorgen?
Vervolgens liet Bouke de mensen in de zaal nadenken over de boodschappen, welke zij van huis uit hebben meegekregen. Deze werden op een papieren tegeltje geschreven om vervolgens een plek te gaan krijgen in een opstelling, naast jezelf en de organisatie waar je werkt. Velen laten zich in hun organisatie leiden door deze boodschappen, die de weg om jezelf te verbinden en ontwikkelen aardig kunnen belemmeren of blokkeren zonder dat je ’t beseft. In groepjes werd vervolgens volop geoefend met opstellingen vanuit een tegeltje.
Na een welverdiende lunch in deze Marcuskerk, werd de deelnemers gevraagd om het enthousiasme even naar binnen te halen om weer rustig te beginnen en benoemt Bouke de deelnemers als een groep, die zelf de keuze heeft gemaakt om hier te zijn. Hij raakt daarbij aan het goed voor jezelf zorgen en de mate waarin je zorgt voor je spirituele zelf, wat van invloed is op al je andere niveaus.
Welke handvatten en praktische tips kunnen vanuit het systemisch werken worden meegenomen naar de onderwijspraktijk? Als eerste de focus waar vanuit je naar leerlingen kijkt en de filters waarmee je de leerlingen ontvangt. De respectvolle wijze waarop je de leerling én zijn vader en moeder benadert. Hang foto’s van de ouders ín de klas op als erkenning en aanwezige hulpbronnen. Ben je ervan bewust op welke wijze je passend in verbinding gaat met leerlingen en ouders. Hen de plek geven die juist is en tevens zelf de passende plek innemen. Je bent maar een docent! Behoudt daarmee je plaats binnen de school, vanuit je pedagogische en didactische verantwoordelijkheid. Geef het kind de boodschap dat hij er mag zijn zoals hij ten diepste is, alsof je op een diepere laag de ander respecteert.
De volgende opstelling die geplaatst werd, kwam op initiatief van één van de deelnemers. Deze persoon bracht een eigen, persoonlijke casus in om vervolgens te worden opgesteld en in beweging gebracht te worden. De zaal werd gevraagd op respectvolle wijze om te gaan met deze vertrouwelijke inbreng. De opstelling startte bij de eerste die werd opgesteld. Uit respect voor het systeem werd gevraagd óm de opstelling te lopen. Vanuit de huidige situatie bewoog het systeem naar een meer helende opstelling. Een indrukwekkend proces voor alle aanwezigen, met diep respect voor de openheid en het gegeven vertrouwen van de inbrenger.
“Nooit zal je zeker weten wat de oorzaak is in het verleden, laat de energie juist in het NU stromen…”, sprak Bouke vervolgens de zaal toe. Tevens nodigde hij de deelnemers tot slot uit om bewuste aandacht te hebben voor rituelen en symbolen op een niveau van vaardigheden en gedrag, een soort klein museumpje in je eigen huis om elke dag te koesteren. En zo hebben we met elkaar ook van deze congresdag een museumdag gemaakt met prachtige museumstukken!
Op bezielde wijze sluit Bouke de Boer met een gevoel van nederigheid en zijn hand op zijn hart deze bijzondere dag af!
