Symposia/Congressen
Middagsymposium 'Zorgcoördinator in de knel!'
Datum: dinsdag 17 april 2012
Tijd: 12.30 - 16.30 uur
Locatie: Vught
Voor wie: Van docent tot leidinggevende in het primair en voortgezet onderwijs
Zorgcoördinator in de knel
Dinsdag 17 april vond in Vught het symposium 'Zorgcoördinator in de knel' plaats. Een praktijksymposium over de dilemma's van een duizendpoot. Symposiumvoorzitter Ivo Mijland verwelkomde deze middag ruim 100 deelnemers uit het werkveld. Gastsprekers Aaldert van der Horst en Leendert van Genderen presenteerden hoe je als zorgcoördinator uit de knel kunt raken en blijven. Zorgcoördinatoren zijn in hun school een spin in het zorgweb. Ze weten overal vanaf en verbinden alles met elkaar, in het belang van de leerlingen. Dat gaat lang niet altijd even gemakkelijk. Werken als zorgcoördinator leidt dan ook regelmatig tot botsingen en teleurstellingen. Dit bleek ook wel uit de reacties vanuit de zaal. Marinka Brandwijk zorgde voor de actieve terugkoppeling met de deelnemers en Theater Draad bracht deze middag een treffende impressie met terugspeeltheater. Gezien de reacties was dit voor velen herkenbaar. Hieronder leest u een impressie van de middag.
Valkuilen en dikke bomen in het zorgbos
Over de worstelingen van een zorgcoördinator door Aaldert van der Horst
Download hier de presentatie van Aaldert van der Horst
Een zorgloze, effectieve en gezonde zorgcoördinator
Download hier de presentatie van Leendert van Genderen
Veel zorgcoördinatoren raken in hun werk in de knel door: tijdsdruk, onduidelijkheid over taken en verantwoordelijkheden, weinig steun van collega's en directie of nieuwe ontwikkelingen. Het geven van goedbedoelde adviezen zoals het bewaken van je grenzen of timemanagement heeft vaak weinig effect. Het helpt meer om te kijken naar je eigen drijfveren en te ontdekken waar deze vandaan komen. Juist die zorgen ervoor dat je moeilijk grenzen aan kunt geven, je zo wilt zorgen, je werk altijd nog beter kan of je reacties van collega's zo snel als kritiek ervaart. Deze patronen zijn vaak in je jonge jaren ontstaan. Als kind heb je het leven van je vader en moeder ontvangen en ben je loyaal aan je ouders. Een kind troost als moeder verdriet heeft, lacht naar vader, zoekt naar erkenning van ouders. En de ouders geven het kind aandacht zorg en liefde. Zo ontwikkel je als kind eigenwaarde, kun je relaties aan gaan, grenzen aangeven en passend geven en ontvangen. Dit is echter niet vanzelfsprekend. Ouders hebben soms weinig aandacht voor de kinderen, hebben de kinderen soms zo nodig voor zichzelf, zien niet altijd wat kinderen geven, waardoor de balans van geven en ontvangen uit balans raakt. Bij het ouderschap hoort het zorgen voor en het geven aan het kind en het kind mag ontvangen. Het kind zal ook aan ouders geven, juist omdat het zijn ouders zijn, hij het leven van hen ontvangen heeft. Het zien van het geven van een kind is voor zijn ontwikkeling zo belangrijk. Daar groeit het kind van. Tijdens trainingen die ik geef en mijn werk als coach merk ik dat het verleden zo bepalend is voor het heden. Patronen van (te veel) willen zorgen, het zoeken naar erkenning, een negatief zelfbeeld, moeilijk je grenzen aan kunnen geven, hebben hun oorsprong vaak in het gezin van herkomst. Waar je wieg stond en de plaats die je innam in het gezin beïnvloeden je functioneren in heden. Voor veel mensen levert het echt wat op om dit onder ogen te zien en er bewust mee aan de slag te gaan.
Hoe sta je als zorgcoördinator in je werk? Mag je op je eigen grond staan en weten dat je van betekenis bent? Kun je passend opkomen voor je eigen belangen, rekening houdend met de belangen van de ander? Is er sprake van balans in je leven in wat je geeft en wat je ontvangt? Deze punten zijn van essentieel belang om een zorgeloze, effectieve en gezonde zorgcoördinator te zijn of te worden. En juist je verleden speelt hierin zo'n grote rol. Daar zijn patronen en denkbeelden ontstaan.
De zorg voor leerlingen vraagt veel van de zorgcoördinator. Je loopt nogal eens aan tegen: de grenzen van de school, houding van collega's en de samenwerking met ouders. Voor de zorgcoördinator is het belangrijk om achter het gedrag te kunnen te kijken. Wat maakt dat deze leerling dit gedrag vertoont, wat levert dit gedrag de leerling op. Gedrag is niet alleen maar lastig, er zijn dingen die maken dat dit gedrag veroorzaakt wordt. Dit destructieve gedrag is vaak terug te voeren op onrecht in het leven van de jongeren. En wie heeft er aandacht voor dit onrecht, waar merkt de jongere erkenning en hoe wordt zijn geven zichtbaar op school? In situaties waar het niet goed gaat met jongeren is de dynamische driehoek een uitgangspunt. Het is de uitdaging om als school, ouders en leerling samen te werken.
In gesprekken met leerlingen en ouders is het voor de zorgcoördinator belangrijk om zijn mandaat helder te hebben. Wat is je instellingsmandaat(wat mag je), mijn professionele mandaat (wat kun je) en mijn persoonlijke mandaat (wat wil je)? Je persoonlijk mandaat mag niet strijdig zijn met je instellings en professioneel mandaat.
Als je naar het takenpakket van de zorgcoördinator kijkt, vervult hij veel verschillende rollen. Ben je meer: mensgericht, resultaatgericht, beheersgericht of innovatiegericht. Niet elke rol past even goed. Zicht hebben op de verschillende rollen en wat bij je past helpt in de uitvoering van je werk. Daarnaast kun je in een intern zorgteam ook taken verdelen.
Ook leiding geven is een onderdeel van het zorgcoördinatorschap. Elke situatie vraagt om een verschillende vorm van leiderschap we noemen dit wel situationeel leiderschap. Het is afhankelijk van de deskundigheid en de bereidheid hoe je inzet op sturing en/of ondersteuning.
De niveaus van begeleiding geven je zicht op het werk van de zorgcoördinator. De zorgcoördinator is over het algemeen vooral werkzaam in het tweede en derde niveau. In het eerste niveau is hij vaak aansturend bezig. Juist het versterken van het eerste niveau zal op termijn een taakverlichting voor de zorgcoördinator geven. Steeds meer scholen zetten hier op in door bijvoorbeeld het trainen van mentoren en docententeams.
Zorg als zorgcoördinator dat je toe komt aan de zaken die belangrijk zijn. Het vele werk kan er voor zorgen dat je tijd gaat zitten in de dagelijkse dingen waardoor het verder opbouwen van de begeleidingsstructuur te weinig aandacht krijgt.
De zorgcoördinator is een duizendpoot. Hoe blijf je dan toch in balans? De bio zorgco kan uitkomst bieden. Zorg voor Balans in je leven en je werk, laat Idealisme er zijn en blijven voor de leerlingen en de school en ga voor een goede Organisatie.
