Symposia/Congressen
Nationaal Congres Leerlingbegeleiding 2013
Datum: zaterdag 16 maart 2013
Tijd: 9.30 - 17.00 uur
Locatie: Woerden
Voor wie: Van docent tot leidinggevende in het primair en voortgezet onderwijs
Inschrijven: on-line inschrijfformulier
Impressie nationaal Congres Leerlingbegeleiding 2013
Vierde Nationaal Congres Leerlingbegeleiding een succes!
Op zaterdag 16 maart vond in Woerden voor de vierde maal het Nationaal Congres Leerlingbegeleiding plaats. Ruim 150 deelnemers die leerlingbegeleiding een warm hart toedragen, konden een keuze maken uit 20 heel verschillende workshops die in drie rondes bezocht konden worden. Praktische workshops van gerenommeerde deskundigen vanuit verschillende expertises. Van 'Groepsprocessen', naar 'Beelddenkers’ en ‘Autisme' en tenslotte 'Ze zeggen dat ik gek ben'. Genoeg keus voor iedereen.
.jpg)
Na een hartelijk welkom door rector Floris van Woudenberg, van de ontvangende en gastvrije school (Minkema College) en een motiverende inleiding door Ivo Mijland werd er met de eerste workshopronde gestart. Na een voortreffelijke lunch, die met veel enthousiasme werd begeleid door de leerlingen van het Minkema College, volgden er 's middags nog twee workshoprondes. In de tussentijd was er ook nog gelegenheid om de ruim aanwezige infostands te bezoeken.
.jpg)
.jpg)
Uit de grote hoeveelheid evaluaties blijkt dat de deelnemers niet alleen hebben genoten van de workshops maar ook daarbij veel nieuwe kennis hebben opgestoken. Een succesvolle dag.
.jpg)
Enkele uitspraken:
Enorm genoten van de inzet van de leerlingen.
Prima sfeer, collega’s ontmoet en weer veel geleerd.
Een heerlijke dag om kennis op te doen.
Ik kom volgend jaar weer!
Eyeopeners in vele workshops.
Workshop 1: Een kleurrijke klas
Kim Oonk, Ortho Consult
Presentatie: Een kleurrijke klas (PDF)
Workshop 2: Agressie Regulatie trainingen voor jongeren met probleem gedrag
Jan van Buuren, Ztop Rotterdam
Kort verslag van de workshop (PDF)
Workshop 3: 'Help! Een beelddenker in de klas!?'
Petra Keijzer-Rus, JouwLeerKracht
Workshop 4: Oplossingsgerichte korte Counseling
Dirk van de Wulp, Digischool
Workshop 5: De relatie als inzet in het mentoruur in het Vmbo (LWOO)
Rob van Ruiten, EHBOnderwijs
Workshop 6: Een totaal foute workshop
Jan Ruigrok, Rigardus
Artikel: Dansles voor gevorderden (PDF)
Workshop 7: De pestparadox
Jan Ruigrok, Rigardus
Workshop 8: Echtscheiding en school
Leendert van Genderen, Ortho Consult
Workshop 9: Positieve groepsvorming : Mijn klas is een goede groep!
Maya Bakker, Salto
“In mijn mentorklas wordt niet gepest, gaan leerlingen leuk met elkaar om en wordt er ook nog eens hard gewerkt”
Zo’n mentorklas wil iedereen wel, maar het lijkt vaker droom dan werkelijkheid. Toch kom je een eind in de goede richting als je je als mentor goed weet te positioneren en
op een juiste manier leiding geeft aan het groepsproces. Het is een leuk uit te voeren proces maar vergt wel inzicht in groepsdynamieken.
Tijdens het nationaal congres leerlingbegeleiding werkte Maya Bakker in twee goed gevulde sessies dit thema stap voor stap uit, voorzag de deelnemers van concreet materiaal zodat zij meteen de volgende dag in hun klassen aan de slag konden gaan. "Nooit beseft dat het groepsproces op deze wijze goed te beïnvloeden is", luidde het commentaar dat wij hoorden.
Workshop 10: Mentorvaardigheden: Wat maakt mij een goede mentor ?
Maya Bakker, Salto
Iedereen heeft wel ideeën over de taken en de attitude van een goede mentor. Toch valt het in de praktijk helemaal niet mee om het mentorwerk ook op een goede manier uit te voeren. In deze workshop hebben we niet alleen gekeken naar wat ons idee is van een goede mentor en wat er nodig is om het te worden en te blijven, maar ook wat er op school in de organisatie te doen is om dit werk ook mogelijk te maken.
Het besef dat een goede attitude van groot belang is maar dat kennis en vaardigheden
daarbij hand in hand gaan nam het eerste gedeelte van deze workshop in beslag. Kennis over groepsdynamieken, loyaliteiten, gesprekstechnieken, omgaan met verschillen in zijn en leren, leerbelemmeringen, om er maar even een paar te noemen.
Heel concreet gingen we aan de slag met het gegeven dat achter ieder gedrag een verhaal schuilt. Met de juiste, oprechte houding en de goede gespreksvaardigheid wil een leerling je wellicht vertrouwen schenken, een groot cadeau, maar wat dan?
Een workshop die smaakte naar meer maar voor we het wisten was de tijd weer om.
Workshop 11: Ze zeggen dat ik gek ben
Ivo Mijland, Ortho Consult
Artikel: De pathologie voorbij (PDF)
Workshop 12: In gesprek over leren, het Leer en Ontwikkelingspel
Peter Gerrickens, Training en Advies
Hand-out workshop 'In gesprek over leren' (PDF)
Workshop 13: Praten met kikkers
Sylvia van Asperen, Semmie Sprekend spel & Training
Er zijn vele manieren om contact te maken met een leerling. Toch heeft iedere leerlingbegeleider zijn eigen voorkeurstijl. Onder werkdruk, tijdsdruk, gewoonte of andere beperkingen verlies je soms als leerlingbegeleider de andere opties die er zijn om contact te leggen met een leerling. Een contact dat breder is dan het voeren van een gesprek.
Tijdens de workshop hebben de deelnemers ervaren wat verwerkingsvormen met hen doen en welke verwerkingsvormen er mogelijk zijn.
Als kennismakingsvraag wordt de deelnemers door middel van een dobbelsteen de aller slechtste kennismakingsvraag gesteld die zij zich konden voorstellen.
Symbolen helpen tijdens de workshop om bewust te blijven van de basisgesprekvaardigheden. Symbolen kunnen zowel de leerling als de leerlingbegeleider helpen de gedachten en het gesprek te sturen en de kaderen.
Basisvaardigheden als luisteren, samenvatten en doorvragen, open, eerlijke en nieuwsgierig zijn, zijn een aantal van de basisvaardigheden die in symbolen weergegeven kunnen worden.
Buiten je vaste kader werken en denken is niet eenvoudig. Als oefening hebben wij gebrainstormd over een vraagstuk. Alle mogelijke oplossingen werden serieus genomen en voor iedere “ja maar..” was een andere oplossing. In eerste instantie lijkt het oplossen van een probleem als “Hoe zorgen we dat de banden van een vliegtuig minder slijten” niks te maken te hebben met contact maken met leerlingen. Maar het je niet laten beperken door kennis helpt om je ook niet te laten belemmeren door vaste gewoonten en werkhouding.
Ook als je beperkt bent in budget, tijd en ruimte zijn er legio mogelijkheden binnen de school om met materialen een gesprek aan te gaan met een leerling. Een ronde langs de keuken en het bureau leverde een mand vol materialen op die ingezet kunnen worden. De deelnemers kwamen met de meest creatieve ideeën om gebruik te maken van koffiebekertjes, elastiekjes, lijm, blokjes etc.
Tenslotte tekende iedereen een symbool van wat er tijdens de workshop het meest is opgevallen. Dit symbool werd ter plekke gelamineerd en bevestigd aan een houten kikkertje. Wat wil jij je leerling meegeven? Wat heeft de leerling nodig om zich ook buiten de gesprekken om te herinneren dat hij door de leerlingbegeleider serieus genomen en gehoord wordt? Bij het weggaan ontving iedere deelnemer een emotieposter die binnen gesprekken met leerlingen gebruikt kan worden. De deelnemers gingen de deur uit met de opdracht de poster op iedere andere manier te gebruiken dan het ophangen ervan.
Iedere leerlingbegeleider kan met creativiteit en omdenken zich laten verrassen door de leerling en daarmee nog meer bereiken dan je alleen met woorden voor mogelijk had gehouden.
Workshop 14: Kom een ouder niet aan zijn kind en kom een kind niet aan zijn ouder!
Pieter Jansen, Ortho Consult
Presentatie: Kom een ouder niet aan zijn kind en een kind niet aan zijn ouder (PDF)
Workshop 15: Jongeren willen best praten!
Heleen van der Steen, Lekker Werken
De workshop 'Jongeren willen best praten' trok deelnemers die voortdurend op zoek zijn naar meer en andere manieren om leerlingen te bereiken.
De door Lekker-werken ontwikkelde spellen in de toolkit 'Worden wie je bent' kunnen om te beginnen het gesprek makkelijk op gang brengen.
De fotokaarten uit het spel 'Wat heb ik te zeggen' brachten bij de deelnemers razendsnel associaties op gang. Zoals een deelneemster verwoorde; " Geweldig om te merken dat 1 enkel beeld al zoveel gespreksstof oplevert!".
In het spel 'Wat valt hier te winnen' worden leerlingen uitgedaagd om over een negatieve situatie positief te oordelen. Dat vergt niet alleen van de leerlingen inspanning maar ook van de docenten en begeleiders. Op dit punt kwam het erop aan een mentale draai te maken. In de workshop werd in heel wat valkuilen van leerlingbegeleiders gestapt; de meest voorkomende is te ver voor de muziek uitlopen. Met andere woorden; voor de leerling denken, de oplossing bedenken en de ander in de richting van jou oplossing duwen. Valkuilen zijn zoals we allemaal weten een te veel van een kwaliteit. En er kwam heel veel kwaliteit voorbij, maar vooral veel betrokkenheid bij de leerling!
Het spel 'Wat kan ik, wat wil ik' verraste het merendeel van de deelnemers. Ook als je niet met competentiegericht onderwijs bezig bent, kun je toch op allerlei manieren het gesprek op gang brengen. In zowel een op een coaching als in gesprekken tussen leerlingen onderling.
De spellen geven gelegenheid om met de leerling in gesprek te komen over z'n motivatie en overtuigingen. Dat hebben we in de workshop dan ook steeds geoefend en de deelnemers gaven aan juist dat heel waardevol te vinden. Samen zoeken naar ingangen bij de leerlingen om in gesprek te komen. De spellen uit de toolkit zijn daarbij een prettig hulpmiddel.
Workshop 16: Gedrag in de klas
Peter Mol, Gedragpunt
De ontwikkelingen naar Passend Onderwijs zijn in volle gang.
In de besprekingen met samenwerkingsverbanden, besturen en scholen zijn leerlingen met (ernstige) gedragsproblemen vaak onderwerp van gesprek. Deze leerlingen worden als een moeilijke categorie gezien om te handhaven in regulier onderwijs.
Ingrediënten van Passend Onderwijs: bouwwerken (bestuurlijke vormgeving), geld (hoeveel geld is er of dreigen er tekorten) en protocollen en procedures van allerlei aard. Het allerbelangrijkste ingrediënt is echter de leraar, de docent. Wanneer eer niet geïnvesteerd wordt in de leraar zal Passend Onderwijs een kaartenhuis worden dat snel zal instorten.
Wat moet de leraar in huis hebben om Passend Onderwijs goed vorm te kunnen geven:
- Bepaalde competenties
- Motivatie en wil
- Kennis van zaken
- Bewustzijn van allerlei zaken die het gedrag van de leerling beïnvloeden c.q. veroorzaken
- En “nog wat dingetjes”
Professioneel leraargedrag is niet reactief en vanuit emotie handelen, maar proactief en planmatig.
Een aantal voorbeelden:
De competentie “observeren” mag verondersteld worden aanwezige bagage te zijn van de leraar. Met een aantal filmpjes blijkt er veel in de omgeving te gebeuren wat je volkomen ontgaat. Als je je daarvan bewust bent, zul je je stellige mening over wat “waar” is afvlakken.
Wees je bewust van je gevoelsmatige reactie op wat je ziet. Klopt de indruk die je hebt van een leerling?
Is de uitspraak “doe eens normaal” wel zo logisch? Wat is normaal? Met een aantal voorbeelden wordt duidelijk gemaakt hoe lastig het is “normaal” te omschrijven.
Wat normaal is in je groep zul je moeten aanleren. Gedrag kun je niet veronderstellen, maar zul je net als rekenen en lezen moeten aanleren. Doel stellen, voor- en nadoen, inoefenen enz.
Factoren die meespelen bij het “beoordelen” van het gedrag van de leerling door de leraar:
- De omgeving (draadjes aan het plafond)
- De eigen emotie van de leraar
- Het psycholoogje spelen door de leraar
- Onduidelijkheid van regels/ normen
- Uitlokkend gedrag van de leraar zelf
- Interpretatie van wat je ziet
- (on)professionaliteit en onplanmatigheid
Het is de taak/ het vak van de professionele leraar om al deze beïnvloedende factoren te vertalen naar het eigen handelen.
De “nog wat dingetjes”
Ingegaan werd op pedagogische tact, een mengeling van kennis, intuïtie en…?
Ook werd stilgestaan bij ouderbetrokkenheid. Wat is dat eigenlijk? Kijken wij door de ogen van de ouder of vanuit ons eigen gezichtspunt?
In de workshop worden de aanwezigen telkens op het verkeerde been gezet en worden dingen zo logisch en zeker lijken ineens veel onduidelijker. Daardoor wordt je je steeds beter bewust van je eigen handelen en de invloed op (het gedrag van) de leerling.
Workshop 17: Autisme en school
Danielle Blankemeijer, Dimex training en coaching
Workshop 18: Circle Time
Frits Roelofs en Ronald Schepers, EQ-praktijk Roesch
Circle Time samenwerken (PDF)
Format Circle Time (PDF)
Workshop 20: Ik ben toch geen therapeut?
Ivo Mijland, Ortho Consult
Artikel: De morele plicht van elke mentor (PDF)
